Bisschoppen blij met encycliek over eucharistie
Inhoudsopgave

Kardinaal Danneels van Brussel
Aartsbisschop Francesco Cacucci van Bari
Aartsbisschop Angelo Comastri van Loreto
Zwitserse Bisschoppenconferentie
Bisschop Kurt Koch
Kardinaal Lehmann van Mainz
Kardinaal Meisner van Keulen
ZDK-voorzitter Hans Joachim Meyer
Hamburger Abendblatt / Bisschop Christiaan Krause
Kardinaal Schönborn van Wenen
Anglicaanse Aardtsbisschop dr. Rowan Williams
Bisschop Wilton Gregory, president Amerikaanse Bisschoppenconferentie
Aartsbisschop Carroll / Australische Biscchoppenconferentie

Werkvertaling van de Encycliek

Overzicht van de reacties

BRUSSEL (KerkNet/SIR/DBC/DieWelt/BeliefNet/KathPress) - Op Witte Donderdag publiceerde paus Joannes-Paulus zijn veertiende encycliek, “Ecclesia de Eucharistia”. KerkNet verzamelde enkele reacties:

- Volgens de Belgische kardinaal Danneels plaatst de paus met deze encycliek de nieuwe tijd, die vol angst is, onder het teken van de eucharistie - die niet op zich staat maar een nauwe band heeft met de Kerk: “Kerk en eucharistie kunnen niet zonder elkaar begrepen worden.” De kardinaal wijst ook op de rijkdom van het mysterie van de eucharistie, dat kan vergeleken worden met een diamant. Iedere keer dat men één facet van die diamant bekijkt, ontdekt men zoveel licht en rijkdom die men, als de diamant vanuit een andere invalshoek bekeken wordt, uit het oog dreigt te verliezen.

- Aartsbisschop Francesco Cacucci van Bari noemt de encycliek een geschenk van de Voorzienigheid, omdat de paus al van bij het begin erin onderstreept dat de Kerk geboren is uit het Paasmysterie, maar evenzeer door de methode die de paus gebruikt om het wonder van de eucharistie te doen herleven in de geloofsgemeenschappen en in ieder van ons.

- Opvallend zijn ook de commentaren van aartsbisschop Angelo Comastri van Loreto in een gesprek met het Italiaanse weekblad ‘Famiglia Cristiana’. Aartsbisschop Comastri hield vorige maand de vastenretraite voor de paus en leden van de Romeinse curie. Hij zegt dat de paus met de encycliek duidelijk maakt dat de Eucharistie een centrale plaats moet innemen in het leven van elke gelovige. De Eucharistie schept gemeenschap en ze leidt tot een grotere gemeenschap. Toch onderschat de paus de moeilijkheden niet die er vandaag nog tussen de verschillende christelijke Kerken bestaan. “Maar de paus drukt met nieuwe kracht zijn verlangen uit om de volledige eenheid te herstellen”. Tegelijkertijd lijkt de paus volgens hem in deze encycliek aan te geven dat hij de liturgische verandering betreurt die tot een verzwakking voor de zin voor het mysterie en de bereidheid tot stilte en luisteren geleid hebben. Anderzijds lijkt hij ook tevreden dat het gebruik van de volkstaal de deelname van de leken aan de eucharistie heeft vergemakkelijkt. Tenslotte vestigt aartsbisschop Angelo Comastri ook de aandacht op het spirituele leven van de paus en zijn devotie voor de Eucharistie, die in deze encycliek worden uitgedrukt.

- De Zwitserse bisschoppen noemen de encycliek een waardevol hulpmiddel: “Tegelijk worden duidelijke richtlijnen aangereikt voor een oecumenische dialoog, in liefde en waarheid.” De encycliek onderstreept volgens hen ook de centrale plaats die de eucharistie inneemt in het leven van elke christen. “De stijl onthult dat het de bedoeling is van de paus om de katholieken te gidsen tijdens dit derde millennium.”

- Volgens de Zwitserse bisschop Kurt Koch maakt de encycliek duidelijk dat de eucharistie geen vriendenmaal is dat men zomaar met boeddhisten en joden samen viert. “Het is integendeel de sacramentele viering van de aanwezigheid van de verrezen Christus bij zijn Kerk en daarom moet een gewijde priester er in voorgaan.” Mgr. Koch zei nog dat men de huidige geloofscrisis vooral mag zien als een crisis van het geloof in de verrezen Christus en bijgevolg ook van de eucharistie. “Zonder Pasen is de eucharistie een permanent requiem voor de gestorven Jezus.”

- Verdeelder waren de reacties in Duitsland. Volgens Kardinaal Lehmann gaf de paus met zijn encycliek zijn steun aan de oecumenische toenadering, maar wijst hij liturgische praktijken af, die strijdig zijn met de kerkelijke leer. “Ik verwachtte me aan een encycliek die nog veel verder zou gaan”, liet kardinaal Lehmann zich ontvallen. De paus vraagt in zijn encycliek onder meer dat de communie enkel door priesters zou uitgereikt worden en katholieken niet te communie zouden gaan tijdens vieringen van christelijke gemeenten, die niet in volledige eenheid zijn met de katholieke Kerk. Vooral het feit dat het gemeenschappelijk vieren van het Avondmaal wordt afgewezen, kwam hier en daar hard aan. Maar de paus schrijft daarover dat het kerkelijk recht hierover geen misverstanden laat en hij waarschuwt uitdrukkelijk voor misbruiken. Hier en daar wordt dat gezien als een vingerwijzing naar de twee geplande gemeenschappelijke vieringen tijdens de Kirchentag in Duitsland. Kardinaal Lehmann verklaarde dat de paus deze verdeeldheid onder de christenen betreurt. “Maar de weg naar de volle eenheid kan alleen in de waarheid plaatsvinden.” Voor kardinaal Lehmann kan deze afwijzing “alleen op het eerste gezicht ontgoochelen.” Volgens hem stelt ze een grote uitdaging voor de theologie en het samenleven van christenen. “Er is veel schoons mogelijk en noodzakelijk in het leven en het getuigenis van christenen onder elkaar. Om dat laatste grote doel van de gemeenschap van de Tafel des Heren te bereiken hebben we evenwel meer tijd nodig en moeten er nog grote hindernissen overwonnen worden. Het is goed dat de twee grote kerken voor de Kirchentag van eind mei hier nogmaals op gewezen worden.” Tegelijk wordt volgens de kardinaal duidelijk gemaakt “wat hier en nu mogelijk is”. Als de Duitse kerken daarmee rekening houden, bouwen ze samen in de richting van de eenheid rond de Tafel van de Heer.

- Kardinaal Meisner van het Aartsbisdom Keulen vindt het belangrijk dat de priesters door dit document bevestigd worden in hun grote taak om de Eucharistie vooral spiritueel te vieren en ook in samenhang met de Kerk. De verbinding van de Eucharistie met de gelovige gemeenschap, Eucharistie als middelpunt van de Kerk en de kerkelijke gemeenschap, is voor de Kardinaal een centrale gedachte in deze encycliek. Daarmee kan de Eucharistie niet "instrumenteel" gemaakt worden om de oecumene te bevorderen. Vieren van de Eucharistie doe je in eenheid met de Kerk, Paus en Bisschoppen en allen die geloven in de werkelijke tegenwoordigheid van Christus in het sacrament en wie niet in deze eenheid staat (uitgezonderd de zeer expliciet omschreven uitzonderingsgevallen) kan niet te communie gaan. Priesterschap is de verbinding de apostolische successie en alleen daarin staat de eenheid van zichtbare Kerk helder in de wereld. Tenslotte roept de Kardinaal niet alleen de priesters en diakens, maar ook al de vrijwilligers die in de Kerk werkzaam zijn, op om de Encycliek goed te bestuderen. Het geeft aan het eigfen spirituele leven impulsen, kan gebruikt worden voor de voorbereiding van preken en ook in de catechese.

- Ook ZDK-voorzitter dr. Hans Joachim Meyer liet zich in gelijkaardige zin uit. Hij vindt de encycliek duidelijk de stempel dragen van de paus en duidelijk zijn jarenlange ervaring met het sacrament van de Eucharistie waaruit hij leeft, weerspiegelen. “We zijn dankbaar omdat de paus zich duidelijk tot de ingeslagen weg van de oecumene bekent (...) We voelen ons bemoedigd door de woorden van de paus over de katholieke spiritualiteit en de noodzaak van verdere oecumenische inspanningen. We voelen ons ook gesterkt in onze weg naar de oecumenische Kirchentag.”

- Het Hamburger Abendblatt schreef 16 april 2003 al dat de paus met deze encycliek de vooruitgang in de oecumene een halt toeroept en evangelische christenen en katholieken de illusie ontneemt spoedig samen het Avondmaal te vieren, vooral met het uitdrukkelijke verbod om aan het Avondmaal deel te nemen. Toch zijn er in Duitsland ook theologen die waardering opbrengen voor deze houding: “Het heeft geen zin de strijd, die lutheranen en katholieken al honderden jaren voeren, op enkele tientallen jaren te willen bijleggen”. Bisschop Christian Krause wijst erop dat verschillen op het vlak van de traditie en de geloofsleer een aanzet kunnen zijn tot dialoog. Toch, zo schrijft het HamburgerAbendblatt, is deze encycliek vanuit het standpunt van de eerste oecumenische Kirchentag gezien geen reden tot vreugde. Duidelijk wordt dat er bij die oecumenische toenadering geen revoluties, maar enkel evolutie te verwachten valt.

- Kardinaal Schönborn sluit zich aan bij de stelling van de Nederlandse bisschoppen dat deze encycliek een “kleine catechismus” is. “Met recht zegt de paus dat de hostie het hart van de Kerk, het hart van de wereld is. De eucharistie als programma betekent Christus leren kennen, hem beminnen en nabij zijn om de geschiedenis een nieuwe richting te geven.”

- De anglicaanse aartsbisschop dr. Rowan Williams, die aan het hoofd staat van 70 miljoen anglicanen, noemde de eucharistie een belangrijk gespreksthema in de katholiek-anglicaanse dialoog. “Ik verwelkom de bevestiging van de eucharistie als plaats van Goddelijke aanwezigheid en handelen en ik verwelkom tevens de bevestiging van de paus van het verlangen voor een gemeenschappelijke eucharistische viering.” Hij bevestigde dat er op dit vlak in de katholiek-anglicaanse dialoog nog een en ander moet uitgeklaard worden.

- Ook bisschop Wilton D. Gregory, de voorzitter van de Amerikaanse bisschoppen, looft de jongste encycliek. De encycliek herinnert de katholieken aan de waarde van de eucharistie en het belang van vieringen die moeten verlopen volgens de normen van de Kerk. Hij waarschuwt ervoor de eucharistie niet te misbruiken alsof ze privébezit zou zijn.


- De Australische Bisschoppen zijn zeer blij met deze Encycliek die spreekt over de "Bron van ons geloof". "De Kerk krijgt leven uit de Eucharistie door de verandering van brood en wijn in het Lichaam en Bloed van Christus.", aldus de Aartsbisschop Carroll. "Ook het offer-karakter van de Eucharistie mag niet uit het oog verloren worden." De verplichting, die de Paus zichzelf en de Kerk oplegt, om constant en intensief te werken aan de oecumene, wordt van harte onderschreven.

Terug

 
Samenstelling, vertaling  en bewerking: © 2001-2003, Stichting InterKerk, Poeldijk
Bron: www.kerknet.nl en www.kath.nl 
2003041703.htm